Novi Sad

“Bio sam, kud sve nisam, više ni ne znam ‘di sam, vid’o sam sve ko je šta, bedu i sjaj, varoši ima, što da grešim dušu, boljih i lepših al’ samo jedna je, shvaćaš, varoš u koju se vracaš” – napisao je najpoznatiji novosadski kantautor Đordje Balašević. I ima puno istine u tome. Prevoz Niš-Novi Sad

Novi Sad je jedan od tri najveća grada u Srbiji. Ispod Petrovaradinske tvrđave, nastao je grad na Dunavu.

O gradu

Osnovan je 1694. godine i dugo je važio za centar srpske kulture, zbog čega je poznatiji i pod nadimkom “Srpska Atina”. Taj epitet održao je s pravom i do danas, a brojnim manifestacijama, kulturnim institucijama i stanicama, te bogatim sadržajima potvrđuje da je s pravom nosilac titule Evropske prestonice kulture (2022).

Istorija

Novi Sad dugo nije imao svoje ime – zvali su ga Petrovaradinski šanac (vojničko mesto koje je pripadalo oblasti utvrđenja). Ukazom Marije Terezije, 1. februara 1748. godine, Novi Sad je dobio status slobodnog kraljevskog grada u okviru austrijske monrahije i ime “Neoplanta” što je prevedno na srpski značilo Nova plantaža (zasad) ili Novi Sad. Posle sklapanja Karlovačkog mira, dolazi 215 graničarskih porodica i naseljava se u danasnji Almaški kraj ili Podbaru, što je najstariji deo grada.
Od svog početka Novi Sad je bio multinacionalni i multikulturalni grad i takav se održao do danas. Prvi
stanovnici podizali su crkve i one su se očuvale do danas: Nikolajevska, Saborna crkva sv. Georgija,
Uspenska i Almaška.

Najvažniji događaj u novosadskoj kulturnoj istoriji bilo je prebacivanje Matice srpske, najstarije srpske
kulturne institucije novog veka, iz Pešte u Novi Sad. U okviru ove institucije danas deluju i druge kulturne
ustanove kao sto su Biblioteka Matice srpske i Galerija Matice srpske, a od izuzetnog kulturno-istorijskog
značaja su i Muzej Vojvodine, Muzej grada Novog Sada, Muzej savremene umetnosti, te Spomen-zbirka
Pavla Beljanskog i Poklon-zbirka Rajka Mamuzića. Novosađanima, ali i mnogobrojnim gostima, posebno
zadovoljstvo predstavlja poseta Srpskom narodnom pozorištu, osnovanom davne 1861. godine.

Gde otići

Kada pričamo o Novom Sadu, ne možemo da se ne pohvalimo rekom Dunav koja teče kroz Novi Sad i
najpoznatijem novosadskim kupalistem “Štrand” koje je omiljeno mesto Novosađana svih uzrasta.
Duž Dunava dužinom od 5km prostire se najpoznatije novosadsko šetaliste Kej koje pored pešacke staze
ima i biciklističku stazu i stazu za trčanje. Pored toga nalaze se sportski tereni za mali fudbal, košarku,
tenis, boćanje ili mini golf, a sve je u blizini prelepog Limanskog parka.
Ima Novi Sad i mostove: Varadinski, Most Slobode i železnicko-drumski Žeželjev most sa kojih se pruža
pogled na reku Dunav i Petrovaradinsku tvrđavu.
Novi Sad danas ne bismo mogli zamisliti bez šetnje centrom grada kroz dve glavne ulice Dunavsku (koju
Novosadjani izgovaraju “pravim” novosadskim naglaskom i po tome je poznata) i Zmaj Jovine ulice. Tu
možemo naći bogatu gastronomsku ponudu u kafićima i restoranima.

Gde jesti

Najpopularniji, a pravi novosadski ugostiteljski objekti u strogom centru grada su:

• Pivnica Gusan,
• Bezec,
• Absolut – u Zmaj Jovinoj,
• Trčika u ulici Kralja Aleksandra,
• kao i picerije Alla Lanterna
• Kuća Mala u Dunavskoj ulici i ako želite da upoznate pravi “šmek” Novog Sada – ova mesta ne bi smeli zaobići.

Parkovi

Oaza mira u centru grada je najlepši novosadski park – Dunavski park. Nalazi se na kraju Dunavske ulice,
sa preko 250 biljnih vrsta a prostire se na 33000 kvadratnih metara. Uređenje ovog parka započeto je
davne 1895. godine. U središtu parka nalazi se jezero sa malim ostrvom na sredini u kojem caruju patke.
Pored Dunavkog parka, vredi posetiti i Futoški, Limanski i Kamenički park (koji se nalazi “preko puta”
Novog Sada ispod Mosta slobode).
Novi Sad je poznat i po manifestacijama: pozorišni festival ,,Sterijino pozorje“, dečji festival ,,Zmajeve
dečje igre“, pesnički susreti ,,Brankovo kolo“, Novosadske muzičke svečanosti, „Vojvođanska
tamburica“, pa ako se zadesite tada u Novom Sadu, nemojte propustiti.

Festivali

Novi Sad ima najpoznatiji Evropski muzički festival pod imenom “Exit”, nastao 2000. godine kao
studentski pokret koji se borio za slobodu i demokratiju u univerzitetskom parku. 2001.godine se
preselio na Petrovaradinsku tvrđavu. U međuvremenu “Exit” festival je osvojio brojne nagrade i
priznanja i uvrstio se na listu najboljih evropskih festivala. Održava se uvek u trajanju od 4 dana, počevši
od drugog četvrtka u julu mesecu.
Novosađani se bave i sportom, jer u zdravom telu je zdrav duh – a najpoznatije manifestacije su
Novosadski maraton koji se trci ulicama grada i Fruškogorski maraton koji se održava na obližnjoj Fruškoj
gori.
Fruška gora nije posebna samo po tome što je jedina planina u Vojvodini – ona ima još mnogo toga da
ponudi, ispriča, pruži i dočara.Do pre 90 miliona godina, Fruška gora bila je ostrvo u Panonskom moru.
Danas je prelepa ostrvska planina smeštena u zagrljaju mirnih vojvođanskih ravnica i najstariji nacionalni
park u Srbiji. Njene skrivene doline nekada su čuvale čak 35 srpskih pravoslavnih manastira, od kojih je
danas, usled osvajanja, ratova i razaranja, sačuvano njih 16. Fruškogorske manastire podizala je
despotska porodica Brankovića, nastavljajući kult stare Nemanjićke države. Ova grupa sakralnih objekata
nekada je predstavljala stub duhovnog i političkog života Srba, a danas reprezentuje verske, istorijske i
kulturne objekte od velike vrednosti i značaja.

Za kraj

Kada sve ovo obiđete, nemojte da propustite priliku da se popnete peške (možete i kolima ako baš
morate) na Petrovaradinsku tvrđavu kamenim stepenicama kojih ima tačno 214. Vredi truda jer je sa
terase Petrovaradinske tvrđave najlepši pogled na Dunav, mostove i na ceo Novi Sad. Ako želite da
napravite najlepše fotografije ovog grada, onda ste na pravom mestu. Ovde možete da uživate u
mnogobrojnim kafićima i restoranima sa autentičnom vojvođanskom kuhinjom.